Czy oto mija rocznica 2000 lat od powstania "Rzeczpospolitej Polskiej"? Trudno przejść w milczeniu obok ogromnej analizy historyków poświęconych zagadce Pompiliusa II lub- potocznie- Popiela II. Jeśli wierzyć w poprawność pracy takich historyków jak Gall Anonim albo Wincenty Kadłubek, albo w powstałą w latach 1283–1296 tzw. "Kronikę Wielkopolską", oraz w pracę skrupulatnego badacza dawnych kronik, Augusta Bielowskiego, to opis Pompiliusza II (Popiela II) dotyczy postaci którą rzymski historyk Tacyt opisuje jako "zdradliwą". W wyniku sekwencji zdarzeń rozpada się całe imperium, z którego pozostaje maleńki skrawek, opisany jako "Boulanei" w źródłach z II wieku n.e., i który najpierw stacje się częścią jednego z klienckich imperiów starożytnego Rzymu, a następnie na ponowną niezależność wybija się po niemal tysiącleciu.
W niniejszym wydaniu staramy się pokazać pierwsze tysiąclecie państwowości. Drugie tysiąclecie jest w opracowaniu. Pracujemy niespiesznie, wydanie wieczorne jest startupem.
Ile lat ma cywilizacja w Polsce?
Jakiś czas temu miałem przyjemność zapoznać się z doniesieniami jednego z autorów, który zastanawiał się, jakim sposobem datuje się powstanie różnych obiektów, na przykład najwcześniejszych budowli sakralnych w Polsce. Uważał on iż są one starsze niż się przypuszcza. Jakiś czas temu pojawiły się różne, nieco kontrowersyjne badania, polegające na datowaniu laboratoryjnym wieku zaprawy używanej do wzniesienia pierwszych budowli na ziemiach obecnej Polski. Wyniki są czasem zaskakujące, zainteresowanych zapraszam do zapoznania się z wynikami badań. Skrót BP oznacza- before present- przed czasami obecnymi. Nie wszystkie odnośniki działają, niemniej- wiele budowli mogło powstać na zrębach jakichś wcześniejszych konstrukcji, czasy datowania z wysokim stopniem prawdopodobieństwa sięgają np. w Sulejowie dla ściany transeptu- ok. 2,5 tys. lat pn.e. (próbka Poz-19728) , ale reszta ma "jedynie" około tysiąca, czasem nieco więcej, lat. Badania nie są w pełni wiarygodne, bowiem zależą od kalibracji aparatury badawczej i jakości próbek.
Kilka słów wyjaśnienia. Otóż dzisiaj datowanie budowli romańskich opiera się przede wszystkim na analizie techniki budowlanej i stylu budowli oraz jej wystroju. Historycy sztuki i architektury, na podstawie badań komparatystycznych określają przypuszczalny wiek obiektu. Wspierają się przy tym ustaleniami klasycznej historii, a więc wymową źródeł pisanych, które niekiedy podają nam informacje dotyczące poświęcenia prezbiterium, wymieniają plebana lub informują o zjeździe kościelnym. Niestety, źródła dla wczesnego średniowiecza nie są nadmiernie bogate, niekiedy też niejednoznaczne. Cechy stylistyczne romańskich budowli w Polsce, też zwykle nie są na tyle charakterystyczne by móc precyzyjnie określić ich wiek. Jeżeli budowla zostanie ujawniona w trakcie badań archeologicznych, w datowaniu powinna pomóc stratygrafia archeologiczna. Jednak często archeologiczne datowanie polega na umieszczeniu obiektu w ramach np. 2 stuleci. Niezbyt dokładnie. Stąd owe niekończące się spory.
Profesorowie Przemysław Urbańczyk, Zbigniew Świechowski oraz Andrzej Koss koordynowali ambitny projekt niezależnego, “ścisłego” datowania. Przebadano próbki z 21 budowli, z kilku faz budowlanych tych obiektów. Efekty są dostępne w internecie i zapewne będą wkrótce przedmiotem stosownych publikacji. Zresztą już wkrótce mam nadzieję posłuchać omówienia tych wyników na konferencji w Gnieźnie. Już dzisiaj można pokusić się o komentarz dotyczący tego programu.
Przeglądając wyniki publikowane w internecie nie sposób nie wyrazić rozczarowania. Z racji zainteresowań osobistych zajrzałem do wyników badań dotyczących kolegiaty w Tumie. Przypomnę, że mamy tu do czynienia z romańską bazyliką, z lat ok. 1140 – 1160 oraz starszym obiektem. Kontrowersje dotyczą tegoż starszego obiektu. Zdaniem części badaczy (m.in. T. Poklewskiego) powstał on w horyzoncie około 1000 r., jako fundacja pośrednio związana z misją św. Wojciecha. Inni (m.in. Z. Świechowski, a także ja sam w opublikowanym w 2002 r. artykule) są zdania, że obiekt jest późniejszy, pochodzi z 2 połowy XI w. Tymczasem z Tumu udało się uzyskać wyłącznie daty dla romańskiej kolegiaty (próbek ze starszego obiektu nie udało się wydatować). Daty te sugerują lata 1010 – 1160 (no, ok) i… 910-950 (!).
W kościele w Żarnowie, wzmiankowanym w 1191 r. i łączonym przez A. Tomaszewskiego z Kazimierzem Sprawiedliwym (zapewne słusznie), uzyskujemy głównie próbki datowane na późną nowożytność (co nie dziwi, wobec stwierdzanych licznych przekształceń i przebudowy z 1911 r.). Jedyne wczesnośredniowieczne próbki wskazują na IX-X i X-XII w. Czyli dzięki badaniom C14 dowiedzieliśmy się więc, że kościół jest wczesnośredniowieczny. Czy tego nie wiedzieliśmy już wcześniej? Moim zdaniem wyglądał na taki…
Jeszcze ciekawsze są efekty badań w Sulejowie. Proces fundacji tego kościoła jest dość dobrze znany. Bez wątpliwości możemy umieszczać go w latach 70. XII w. Architektura wykazuje podobieństwo z burgundzką wersją cysterskiego “gotyku” ze schyłku XII i 1 poł. XIII stulecia. Tymczasem daty uzyskane z badań C14 dotyczą nie tylko X – XII w., ale też… XX… przed Chrystusem…
Wygląda na to, że przełomu w określaniu chronologii budowli romańskich na razie nie będzie. No chyba, że źle odczytuję tabele z próbkami. Pozostaje czekać do konferencji w Gnieźnie…
Na osłodę fragment portalu z Ołbina, wtórnie wmurowanego w kościół św. Marii Magdaleny we Wrocławiu (zdjęcie moje – choć żadna rewelacja):
opis wyników badania próbek budowli wg http://gunthera.wordpress.com/2008/03/28/przelomu-nie-bedzie/
Fot. Portal opactwa w Sulejowie, cc wikimedia
(opr. Adam Fularz)
Kierownik projektu - prof. Przemysław Urbańczyk
Wykonawcy:
- prof. Zygmunt Świechowski
- prof. Andrzej Koss
- adi. Wiesław Procyk
Opracowanie wersji elektronicznej raportu i współpraca:
- mgr Marek Jeziorowski
Obiekty przebadane w ramach projektu
- Czerwińsk
- Gniezno
- Goźlice
- Jędrzejów
- Kamień Pomorski
- Kołbacz
- Koprzywnica
- Kościelec Kujawski
- Kraków
- Kruszwica
- Lubiń
- Mogilno
- Oliwa
- Opatów
- Ostrów Lednicki
- Płock
- Poznań
- Przemyśl
- Strzelno
- Sulejów
- Trzemeszno
- Tum
- Tyniec
- Wąchock
- Żarnów
* Dane kalibracji wyników badań radiowęglowych są obecnie opracowywanie
W najdawniejszych legendach z okolic Kruszwicy
Oto ginie kilkunastu, możliwe że około 20 władców. Zostają podstępnie otruci, dając wiarę relacji w kronice Wincentego Kadłubka (spisanej w okresie 1190-1205, uzupełnionej ok. sto lat później o imienną listę ofiar). Ich statek- zgodnie z oficjalną wersją historii propagowaną przez tyranicznego władcę, przytoczoną w wersji tej historii z roku 1676, miał się wywrócić, a oni sami- mieli zginąć. Wg lokalnych legend z okolic Kruszwicy despota miał, celem ukrycia zbrodni mającej na celu wyeliminowanie konkurentów do władzy, upozorować katastrofę komunikacyjną. Wg rozpowszechnianej oficjalnie wersji, oto miała się wydarzyć katastrofa statku, którym podróżowali decydenci.
Rodziny ówczesnych władców miano poinformować o katastrofie statku wiozącego przywódców, jak chce jedna z bardzo licznych wersji tej historii. Według całkowicie lokalnej wersji tej historii, spisanej relatywnie najwcześniej “Historii XXiX” (Der Heyden Tischgespraech, Kleszczewo 1676) oraz poniżej cytowanego źródła rodzinom zmarłych miano powiedzieć, że zaproszeni goście "odszedli statkiem i ten wywrócił się widocznie". W wyniku następujących po tym wydarzeniu zajść tyran traci władzę i według wszystkich dostępnych przekazów- ponosi śmierć w tajemniczych, niewyjaśnionych do dziś okolicznościach.
Den Familien berichtete Popiel, die Onkel waeren angeheitert mit dem Schiff abgefahren und offenbar gekentert.
Na stronie 127 czasopisma Die Grenzboten: Zeitschrift für Politik, Literatur und Kunst, Die Grenzboten: Zeitschrift für Politik, Literatur und Kunst -1863 - Tom 1;Tom 22 – Strona 127 books.google.pl/books?id=ahpGAAAAcAAJ
Próby identyfikacji historycznej postaci
Według Wincentego Kadłubka Popelus Secundus, Popiel II o przydomku Choscisci, to prawnuk Lestka II, wnuk Leszka III i jego żony Julii, siostry Juliusza Cezara. Wincenty Kadłubek w swojej Kronice rozwinął znacznie opis Pompiliusza II, którego uczynił synem Pompiliusza I i wnukiem Leszka III. Według Kadłubka miał być władcą gnuśnym, tchórzliwym, zniewieściałym i zdradzieckim. Za namową żony miał wytruć swoich dwudziestu stryjów (synów Leszka III), podając im w czasie uczty zatrute wino, a następnie odmówił pogrzebania ciał.
Opis ten stał się kanwą dla kolejnych pokoleń historyków próbujących, na podstawie przedstawionych opisów i wywodów genealogicznych, zidentyfikować tą postać. Odrzucono późniejsze źródła jako zbyt skażone, i skupiono się na najwcześniejszych wersjach tej historii. August Bielowski, wybitny badacz polskiej historiografii, podjął niezwykłą pracę nad próba odtworzenia historycznej postaci na podstawie zachowanych źródeł. Odkrywa on prawdziwą postać która stała się odpowiednikiem "Kaliguli" i "Nerona" w polskim wydaniu. Wiele danych wskazuje, że historia ta może liczyć aż 2 tysiące lat. Legendy zachowały się, podobnie jak zachowały się na przykład liczne legendy wokół jeziora Nemi, gdzie jeden z rzymskich cesarzy miał dokonać podobnego czynu- w przypadku jeziora Nemi, w czasach współczesnych wypompowano z niego kilkadziesiąt milionów metrów sześciennych wody, by odkryć legendarne statki, zatopione wg legendy liczącej ponad 2 tysiące lat, istniejące - jak się okazało po wypompowaniu ok. 40 mln metrów sześć. wody- naprawdę.
Historyczny koniec Pompiliusa II
Pod pozorem wizyty międzypaństwowej władcę zwabiono na terytorium sąsiedniego kraju korzystając z pośrednictwa znanego mu starego wojownika. Otoczono go zaraz silnym hufcem, rzekomo dla zaszczytu, po czym, im bardziej się oddalano, tym bardziej go pilnowano.
Flakkus przeszedłszy do Tracji nakłonił ogromnymi obietnicami wahającego się , co prawda, i zbrodnie swe rozważającego króla, ażeby w rzymskie pogranicze obronne wkroczył . Wtedy, pod pozorem oddania mu zaszczytu, otoczono go silnym hufcem, a trybunowie i setnicy, dogadując mu i radząc, i im więcej się oddalano, tym wyraźniej go pilnując, wreszcie uświadomionego już o przymusie — do stolicy zaciągnęli. Oskarżony przed senatem przez małżonkę Kotysa, otrzymał wyrok skazujący go na przebywanie pod strażą z dala od swego królestwa. Trację podzielono między jego syna Remetalcesa, o którym było wiadomo, że się planom ojca sprzeciwiał , i synów Kotysa; ponieważ zaś oni nie byli jeszcze dojrzali, dodano im byłego pretora Trebeillenusa Rufusa jako tymczasowego zarządcę państwa, idąc za przykładem przodków, którzy Marka Lepidusa jako opiekuna dla dzieci Ptolemeusza do Egiptu byli posłali. Reskuporysa zawieziono do Aleksandrii i tam w czasie usiłowanej ucieczki albo na mocy zmyślonego obwinienia stracono. (wg Publius Cornelius Tacitus "Roczniki")
Śmierć władcy w polskiej legendzie
Z trupów wylęgły się myszy, które długo ścigały Popiela wraz z żoną i dwoma synami. W końcu dopadły ich ukrytych w wysokiej wieży, gdzie zostali pożarci. Nie wiemy, czy prawdą nie jest że władcę mogły "zjeść myszy"- zważywszy na jej historyczne zakończenie. Być może- w wersji zachowanej w polskiej literaturze wiele szczegółów, uznanych na przykład za niewygodnych politycznie dla kolejnych pokoleń krwawych władców, przemilczano lub pominięto. Późniejsze analizy literackie sugerowały że taki opis- sugestia sił natury- musiał być konieczny z pedagogicznych względów- nie chciano bowiem w ogóle napominać o okolicznościach politycznych zdarzenia, związanych z utratą suwerenności kraju, jego de facto rozbiorem w wyniku skutków procesu sądowego. Próbując połączyć dawne historie z realnymi wydarzeniami politycznymi, część literaturoznawców, w tym Augustyn Bielowski, umiejscawiali postać Pompilusa II w historii starożytnej. Antyczny władca Myzyi i Dacji pasuje pod władcę - przynajmniej w legendzie obalonego przez Myzów. Władca mógł być też obalony - prawdopodobnie za nazwą "Myszy" mogli kryć się mieszkańcy dużej prowincji Myzji (co jest naprawdopodobniejsze) lub Miśni, którą jeszcze w średniowieczu zwano Myszą. Owe "myszy" mogą też być literacką przenośnią terminu "zemsta", termin ten niekoniecznie należy odczytywać dosłownie. Dawne opisy historii były o wiele bardziej złożone i wypełnione podobnymi formami literackimi mającymi swoje znaczenie i ewidentnymi dla dawnych czytelników. Dziś budzą one niezrozumienie, choć w czasach spisania tych tekstów mogły być oczywistymi i jasno rozpoznawalnymi aluzjami. Myszy- oznaczały mścicieli.
“Szczury powracają w różnych legendach jako mściciele. Wujkowie króla Popiela II, zamordowani przez niego i jego żonę i wrzuceni do jeziora, powracają jako szczury i (gnaw?) króla i królową do śmierci.
wg Demonology and Devil-Lore, autorzy: Moncure Daniel Conway Moncure Daniel Conway – 2012
Skutki polityczne
Wydaje się że do tego stopnia usilnie starano się rozwiązać kwestię przestępcy na tronie, że poświęcono w tym celu niepodległość kraju. Proces sądowy w kraju ościennym wiązał się z naruszeniem lechickiej niepodległości i politycznej niezawisłości w stopniu nieodwracalnym. Jeśli wierzymy w poprawność kronik (Galla i Wincentego Kadłubka), samorządny kraj miałby znikąć aż na około 900 lat. Sądząc analizie Augusta Bielowskiego i jego umiejętnościom literaturoznawczym, dawna potęga podniosła się jeszcze szczątkowo za Siemowita utożsamianego przez niego z Decebalem (87–106 n.e.) na podstawie prostego przetłumaczenia tego imienia i analizie tekstów źródłowych. Ale był to zryw przejściowy, i postacie utożsamiane z miejscową historografią znikły na wieleset lat ze źródeł historycznych, co też zauważają sami kronikarze na podstawie których sporządzono niniejsze opracowanie.
"Król królów i książę książąt" - jeśliby analizować ten fragment opisu narzędziami historycznymi, wydaje się niemalże pewnym że ustęp ów odwołuje się do zgody na objęcie rządów wydanej przez cesarza. Oto- sądząc z doniesienia polskiego kronikarza Galla Anonima, zewnętrzne mocarstwo zniosło niezależność lokalnych władz i utworzono nową prowincję pozostającą w relacjach klienckich, po rozpadzie dawnej państwowości lechickiej i odebraniu jej niepodległości.
"Po tym wszystkim młody Siemowit, syn Piasta Chościskowica, wzrastał w siły i lata i z dnia na dzień postępował i rósł w zacności do tego stopnia, że król królów i książę książąt za powszechną zgodą ustanowił go księciem Polski, a Popiela wraz z potomstwem doszczętnie usunął z królestwa."
(Gall Anonim, Kronika, I)
Nastąpił zdecydowany i jednoznaczny koniec dawnej niezależności politycznej i dawnego imperium. Nastąpił zdecydowany podział epok historycznych. Dawny kraj przestawał istnieć wraz z wymordowaniem poprzednich jego władców, pojawiał się nowy.
"Owoż ze zgaśnięciem tych gwiazd na niebie ojczystem, zgasła też sława i wszystek zaszczyt Lęchitów"
wg Wincenty Kadłubek, Historia Polonica (ok. 1190-1205 r.)
Zgasła wszelka chwaía Lechitów, wszczęła się mała słowianska Polska. Zarzucono, jak Długosz powiada, dawne imie Lechitów, a przyjęto na zawsze nazwę Polaków.
wg Lechicki początek Polski: szkic historyczny, Autorzy Karol Szajnocha, s.169
Próbując zachować oryginalną chronologię wydarzeń, Polska po raz pierwszy jest wzmiankowana jako osobna, odrębna prowincja i państwo klienckie. Analizujący dawne historie wypominają, że wywody genealogii władców, a taki był cel tej twórczości kronikarskiej, często pomijały całe epoki- i to samo zaznaczają też autorzy najwcześniejszych kronik. Jeśli chcielibyśmy szukać kolejnej wzmianki o prowincji, civitas zwanym Polska, to np. Klaudiusz Ptolomaeusz, znany starożytny geograf, kartograf i matematyk w swoim dziele Geogr. lib. 3. cap. 5. pisze o Polanach jako "Boulanej" pomiędzy 138 a 161 n.e.
Słowo "Boulanej" jest najwcześniejszym źródłowym zapisem nazwy "Polanie", i istnieje wiele późniejszych dowodów na stosowanie zapisu tej nazwy geograficznej z początkową literą "B". Jak dowodzi Wacław Maciejowski, większość późniejszych naukowców pomyliła pierwszą literę słowa "Boulanej" z literą "S", co było błędem tłumacza najpopularniejszego przekładu Ptolemeusza z greckiego na łaciński. Do dziś "zepsuta historia" powstała w wyniku błędu tłumacza jest nauczana i objaśniana, niezgodnie ze źródłowym tekstem dzieła Ptolemeusza, do którego w niniejszym tekście wracamy i który objaśniamy. Oto tekst źródłowy dzieła Klaudiusza Ptolemeusza:
Elattova de eunh vemetai Saomatian, paoa men ton Ouistoulan potamon. Upo touj Ouenedaj, Guuwnej. Eita Finnoi. Eita Boulanej. Uf ouj Foougondiwvej. Eita Auaohnoi, paoa thn cefalhn tou Ouistoula potamou.
Transliteracja do języka angielskiego:
"The less significant people abide in Sarmatia, near the mouth of the Vistula river. Beyond the Venedi are Guthones. Then the Finns. Then the Boulanes (= Poles). Beyond them are the Frugundians. Then the Avarens, near the head of the Vistula river".
Tekst polski
Bulonowie mogli być częścią Związku Lugijskiego: Strabon wylicza ich jako Butonów, wśródl plemion członkowskich owej ogromnej federacji plemiennej, i mogło to być właśnie to państwo plemienne Bulonów, z braku innych wzmianek o Butonach w tamtym okresie.
Kruszwica
Wojciech Kempa pisze: "Na mapie sporządzanie której zapoczątkował Marek Wispaniusz Agryppa (zm. w 12 roku naszej ery), a dokończył jego zięć Oktawian August (63 p.n.e. – 14 n.e.) widniała rzeka Wisła jako wschodnia granica Gerrmanii. W komentarzach do niej (Demensuratio provinciarum) czytamy"
Dacia, Getica finiuntur ab oriente desertis Sarmatiae, ab occidente flumine Yistula, a septentrione oceano, a meridie flumene Histro. [...] Germania, Raetia, ager Noricus ab oriente flumine Yistula et siłva Hyrcana, ab occidente flumine R(h)eno, a septentrione oceano, a meridie iugis A(lp)ium et flumine Danubio.
Co wg opinii tego autora możemy przetłumaczyć następująco:
Kraj Daków i Getów jest ograniczony od wschodu przez pustkowia Sarmatów, od zachodu rzeką Wisłą, od północy oceanem, a od południa rzeką Ister [...]Germania, Recja, Noricum od wschodu [ograniczone są] rzeką Wisłą i Lasem Hercyńskim, od zachodu rzeką Ren, a od południa pasmem Karpat i rzeką Danubis [Dunaj]"
Istnieją poszlaki że stolica kraju Daków i Getów mogła się istotnie przynajmniej tymczasowo znajdować w ówczesnej Kruszwicy, na pograniczu obu tych krain.
W najstarszej z kronik, Kronice Galla, wieża w której myszy zjadły Popiela była drewiana (lignea por. Gallus Lib 1 Cap 5 p 26), ale nie podaje miejsca w którym miało to mieć miejsce. Kronika Wielkopolska z roku 1295-go wprowadza opowieść do Kruszwicy, i nie wiemy, czy jest to ta sama Kruszwica na terytorium Polski. Nie wiemy, czy jest to możliwe, niemniej- wokół tej miejscowości zanotowano lokalne legendy odnoszące się do tej postaci, uzupełniające okoliczności jego upadku o nieznane i dziwne szczegóły. Zgodnie z oficjalną wersją historii wg dworu demonicznego despoty, przytoczoną w lokalnie zachowanej wersji tej historii wydanej najwcześniej w 1676 r.- statek, którym powracali po upojnym bankiecie u władcy jego goście, miał się wywrócić, a owi goście- mieli zginąć w wyniku wypadku podczas podróży. Jak chce lokalna, miejscowa, przedrukowana w lokalnej gazecie, legenda- przed zemstą próbował się skryć nawet pod wodami jeziora Gopło, w wielkiej szklanej bani. Nie wiadomo, skąd te historie znalazły się wśród mieszkańców okolic jeziora Gopło, i były żywe jeszcze ok. 1200 lub 1700 lat po okresie tych zdarzeń. Być może- Popiel był lokalną wersją Kaliguli.
Badacze zauważają że hydrografia regionu w tym okresie była inna, a Wisła łączyła się historycznie jeszcze na XVIII-wiecznych mapach z Jeziorem Gopło i mogła rozlewać się na dwie odnogi- z których jedna- poprzez Noteć- łączyłą się z Odrą, a druga- wpadałaby bezpośrednio do Bałtyku. Kilku historyków przytacza na dowód zapiski o znalezieniu dużych statków, nietypowych dla tak niewielkiej rzeki- przy budowie kanał Warta- Noteć. Połączenie takie nie jest niemożliwe, ba, tłumaczyłoby to strategiczną pozycję tego miasta. Doniesienia o tego typu połączeniu hydrograficznym są częścią lokalnej tradycji, istnieje tylko szereg zapisów historycznych donoszących o dawnych drogach żeglugowych, i nie zostały one potwierdzone współczesnymi badaniami hydrograficznymi- takowych nie prowadzi się.
Ryc. Fragment XVIII-wiecznej mapy, ze zbiorów autora.
W odległości 9 km od Kruszwicy - w miejscowości Krusza Zamkowa odkryto gigantyczne starożytne miasto, emporium handlowe wraz z licznymi osadami mieszkalnymi i produkcyjnymi. Jest to bodaj największe znane miasto starożytne odkryte na ziemiach obecnej Polski. Odkryto tam także pierwsze rodzime polskie monety z zapisem alfabetycznym. Jest to dowodem istnienia miejscowej cywilizacji. W Inowrocławiu odkryto antyczną kopalnię soli sprzed 2 tysięcy lat, oraz równie stare tężnie służące do warzenia soli. Największa tężnia miała 37 metrów długości i 6 metrów szerokości, inne były nieco mniejsze. Z zachowanych danych geodezyjnych z tego oktresu wiemy iż na Kujawach znajdowało się miasto Askaukalis. Około roku 150 n.e. mieszkający w Aleksandrii grecki matematyk i astronom Klaudiusz Ptolemeusz umieścił ją na Germania Magna, czwarta mapa Europy (Γερμανίας Μεγάλης θέσις, Εὐρώπης πίναξ δ´), jednej z 26 map wchodzących w skład słynnej Geografii (Γεωγραφικὴ Ὑφήγησις). Antyczny badacz sam nie brał udziału w pomiarach kartograficznych potrzebnych do ich tworzenia. Według dość skomplikowanego modelu „geodetic deformation analysis”[link] (analiza deformacji geodezyjnych i dane modelu matematycznego odkodowującego zachowane dane geodezyjne.) odczytano tą mapę geodezyjną ze 150 r.n.e. i na jej podstawie powstał wykaz miast z ich zakładanymi lokalizacjami na terenie dzisiejszej Polski.
Źródło zdjęcia i linki do muzeum powstałego z materiału z wykopalisk: http://kronikiinowroclawskie.blogspot.com/2011/10/askakaulis-kasztelansk...
Czy dawne legendy się zazębiają?
Nie wiemy, czy Bielowski ma rację. To jedna z interpretacji tej postaci historycznej. Co ciekawe, historia końca dynastii sapejskiej łączy się z kolejną legendarną postacią- niejakim Palemonem, znanym z awanturniczej podróży nad Bałtyk i z założenia nadbałtyckiego miasta Nowy Rzym (wg części opisów kronikarskich: podróż miała miejsce w ok. 57 r.n.e., za panowania Nerona) i wg przekazów ma swój dalszy ciąg dynastyczny. Odnośniki do tej historii załącza się na końcu artykułu.
cc Wikimedia. Popelus Secundus, rycina z roku 1605
Źródło http://zbc.uz.zgora.pl/dlibra/doccontent?id=2366&dirids=1
Pompiliusz II i Myzya: wyjaśnienie na str. 400 u Augusta Bielowskiego
Kronika polska, przez Dzierswę w końcu wieku XII. napisana: Z dodatkiem ... Autorzy Dzierswa
W Kronice Kadłubka (z poprawkami do tekstu źródłowego wg Augustyna Bielowskiego)
Wg ogromnej analizy literackiej Augusta Bielowskiego, władca ten należał do dynastii sapejskiej. Po śmierci brata Gajusza Juliusza Remetalkesa I objął rządy razem z jego synem Gajuszem Juliuszem Kotysem VIII w 12 r. Podziału Tracji między nimi dokonał Oktawian August, cesarz rzymski. Reskuporis otrzymał gorsze ziemie w przeciwieństwie do bratanka. Kotys VIII objął ziemie na południe od Hemus (dziś Stara Płanina), czyli „południowe” królestwo. Znajdowało się tam większość trackich miast z ludnością grecką. Respuporis III natomiast nie był zadowolony z otrzymanego działu, czyli Ripe Thraciae (Trackiego brzegu). Prowincja ta znajdowała się na także terytoriach położonych na północ od Dunaju, była uboższa oraz zagrożona najazdami plemion z północy. Wstrzymywał się od jawnego buntu w stosunku do bratanka z obawy przed cesarzem. Dopiero po śmierci Oktawiana Augusta, postanowił przejąć kontrolę nad państwem Kotysa VIII po roku 14. Cesarstwo rzymskie postanowiło interweniować drogą dyplomatyczną, która okazała się bezskuteczna. Reskuporis bowiem dawał fałszywe oznaki pojednania. W 18 r. porwał znienacka bratanka i kazał go zabić. Nowy cesarz Tyberiusz postanowił zbadać sprawę śmierci kuzyna. Do Reskuporisa przybył propretor Mezji Latiniusz Panduza z wezwaniem przed obliczem cesarza do Rzymu. Król obawiał się najgorszego. W 19 r. został pojmany i wysłany do cesarza. Podczas procesu udowodniono mu winę zbrodni na Kotysie VIII. Otrzymał karę wygnania do Aleksandrii w Egipcie. W czasie drogi na wygnanie Reskuporis III próbował uciec, ale bez skutku. Zginął w nieznanych okolicznościach.
Wstęp krytyczny do dziejów Polski Autorzy August Bielowski
Dalsza historia prowincji Polania
-
Katualda, władca ziem obecnej Polski w ok. 19 r.n.e.
... Konkurujący o władzę z Katualdą władca Marbod jako chłopiec trafił do Rzymu w charakterze zakładnika, żywej ... też do elitarnej szkoły na Palatynie. Ok. 9 p.n.e. Marbod powrócił do Germanii, prawdopodobnie w wyniku ucieczki. W l. 10-9 ...
-
Pierwsze państwa na ziemiach polskich: Królestwo Wielkiego Kruka
... Organizator państwa i władca Około 9 p.n.e. Marbod powrócił do Germanii, prawdopodobnie w wyniku ucieczki. W l. 10-9 ... swebskich nacierających z północy, z dorzecza Łaby. Marbod nawiązał tam relacje z innymi plemionami tworząc silny związek ...
-
Lugidunum i Związek Lugijski. Wydarzenia roku 85 n.e.
... mającego swoją stolice na obszarze obecnych Czech. Marbod, wykształcony starannie w Rzymie wódz markomański (pobierał nauki u ... od 9 roku p.n.e. do 19 roku n.e. W pewnym momencie Marbod, w zamyśle Rzymian mający być władcą państwa klienckiego, wybił ...
-
Od Marboda do Samona
... Stolica jego państwa jest po dziś dzień nieznana. Marbod w końcu został pokonany przez Arminiusa (Hermana), wodza germańskich ...
Król Wanniusz (20-50 n.e.)
Kategoria: Historia starożytna ...
Dynastyczna kontynaucja na terenie wybrzeża Bałtyku
Kolejna osoba z tej dynastii- Polemon lub Palemon, przywódca przybyszów, to mityczny założyciel dynastii litewskich książąt. Jan Długosz (1415 do 1480) pisał, że Litwini mają korzenie rzymskie, ale nie zagłębił się w szczegóły. Opowieść ta po raz pierwszy została wspomniana w drugiej edycji litewskiej kroniki w 1530 roku.
Według jej treści, Palemon, krewny cesarza Nerona, uciekając od okrucieństwa cesarza z pięciuset rodzinami szlacheckimi, popłynął do ujścia rzeki wpadającej do Bałtyku . Tu osiedlili się, nazywając ziemię tą Liwonią.
Kim mogli być? Sugerując się wynikami wyszukiwarki Google, imię przywódcy przybyszów mogło należeć do Polemona II, właśc. Gajusz Juliusz Polemon II Filogermanik Filopatris (gr.: Πολέμων, Polémōn), lub, co jest najprawdopodobniejsze, do jego syna, Polemona Eupatora, o pełnym imieniu Marcus Antonius Polemon Zenon Pythodoros Eupator. Los młodego księcia Anatolii nie jest znany po roku 69 r.n.e., gdy jego ojciec Polemon II utracił swoje ostatnie z królestw, kolejno anektowanych do cesarstwa rzymskiego za czasów Nerona. Władcy z dynastii kontrolującej ongiś ogromne imperium znaleźli się w konflikcie wyznaniowo- politycznym z Neronem. Polemon Eupator niknie wówczas z kart historii. Wg różnych źródeł nieznane są też późniejsze losy jego ojca, opisanego ponizej.
Więcej o Palemonie:
-
Historia Palemona
... swoją kulturę i republikańskie jeszcze obyczaje. Polemon lub Palemon, przywódca przybyszów-to mityczny założyciel dynastii ... mogło należeć do Polemona II, właśc. Gajusz Juliusz Polemon II Filogermanik Filopatris (gr.: Πολέμων, Polémōn), lub do ...
-
Litaturoznawcy na temat Palemona i obecności dynastii sapejskiej w polskiej literaturze historycznej
... swoją kulturę i republikańskie jeszcze obyczaje. Polemon lub Palemon, przywódca przybyszów-to mityczny założyciel dynastii ... mogło należeć do Polemona II, właśc. Gajusz Juliusz Polemon II Filogermanik Filopatris (gr.: Πολέμων, Polémōn), lub, co ...
-
Zapomniany władca-psychopata. Czy Krusza koło Kruszwicy mogła być stolicą państwa Popiela II?
... Do tej samej dynastii należał także jeden z Polemonów: Polemon Eupator. Nie wiemy, czy akurat o tym Palemonie, Polemonie, wspominają ... swoją kulturę i republikańskie jeszcze obyczaje. Polemon lub Palemon, przywódca przybyszów-to mityczny założyciel dynastii ...
-
Rok 57 n.e. Publius Libo zakłada Nowy Rzym nad Bałtykiem.
... swoją kulturę i republikańskie jeszcze obyczaje. Polemon lub Palemon, przywódca przybyszów-to mityczny założyciel dynastii ... kroniki w 1530 roku. Według jej treści, Palemon, Polemon, krewny cesarza Nerona, uciekając od okrucieństwa cesarza z ...
-
Leszko III Kotys. Skąd w "Kronice Polski" znalazła się historia dynastii sapejskiej?
... zwłaszcza że jedyną postacią łączącą oba motywy jest Polemon, Palemon, opisany w innym z artykułów. Widewuto ...
Rzymski Palemon i jego nadbałtyccy potomkowie
Kategoria: Historia starożytna wg Wiadomość o kleynocie szlacheckim, oraz herbach domów szlacheckich w koronie ... Autorzy Ewaryst Andrzej Kuropatnicki (hrabia.) s. 35-36
Rok 57 n.e. Publius Libo zakłada Nowy Rzym nad Bałtykiem.
... kulturę i republikańskie jeszcze obyczaje. Polemon lub Palemon, przywódca przybyszów-to mityczny założyciel dynastii litewskich ... litewskiej kroniki w 1530 roku. Według jej treści, Palemon, Polemon, krewny cesarza Nerona, uciekając od okrucieństwa cesarza z ...
Historia Palemona
... kulturę i republikańskie jeszcze obyczaje. Polemon lub Palemon, przywódca przybyszów-to mityczny założyciel dynastii litewskich ... edycji litewskiej kroniki w 1530 roku. Według jej treści, Palemon, krewny cesarza Nerona, uciekając od okrucieństwa cesarza z ...
Litaturoznawcy na temat Palemona i obecności dynastii sapejskiej w polskiej literaturze historycznej
... kulturę i republikańskie jeszcze obyczaje. Polemon lub Palemon, przywódca przybyszów-to mityczny założyciel dynastii litewskich ... litewskiej kroniki w 1530 roku. [2] Według jej treści, Palemon, krewny cesarza Nerona, uciekając od okrucieństwa cesarza z ...
Rzymianie nad antycznym Bałtykiem. Roma Nova.
... korzeniach i o komandorze Lemonijuszu. Wg Marcina Kromera Palemon bardziej pasuje na historię Publiusza Libo. Publiusz był przyjacielem ...
Leszko III Kotys. Skąd w "Kronice Polski" znalazła się historia dynastii sapejskiej?
... że jedyną postacią łączącą oba motywy jest Polemon, Palemon, opisany w innym z artykułów. Widewuto – ...
Zapomniany władca-psychopata. Czy Krusza koło Kruszwicy mogła być stolicą państwa Popiela II?
... kulturę i republikańskie jeszcze obyczaje. Polemon lub Palemon, przywódca przybyszów-to mityczny założyciel dynastii litewskich ... edycji litewskiej kroniki w 1530 roku. Według jej treści, Palemon, krewny cesarza Nerona, uciekając od okrucieństwa cesarza z ...
Zagadka Palemona- litewskiego księcia z czasów antycznych
... Żomoydzkaja zemla. Y potom wyszereczennoie kniaże Palemon wrodył trech synow: starszy Bork, druhi Kunos, tretij Spera ?. ...
Opr. Adam Fularz na podstawie Wikipedii
Sartre M., Wschód rzymski. Prowincje i społeczeństwa prowincjonalne we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego w okresie od Augusta do Sewerów (31 r. p.n.e.-235 r. n.e.), tłum. S. Rościcki, Ossolineum, Wrocław 1997, s. 41 i in., ISBN 83-04-04386-6.
Brueckner, Slownik etymologiczny jezyka polskiego, Kr. 1927 s. 431; Slownik Staropolskich Nazw Osobowych, Wr. 1975 IV 332; Slownik Starozytnosci Slowianskich, Wr. 1970 IV 228-9; Wielkopolski Slownik Biograficzny, W. 1981 (P-a oprac. A. Gasiorowski); - Buczek K., Zagadnienia wiarygodnosci dwu relacji o poczatkowych dziejach panstwa polskiego, w: Prace z dziejow Polski feudalnej ofiarowane R. Grodeckiemu, W. 1960 s. 45-56; Deptula Cz., Sredniowieczne mity genezy Polski, "Znak" 1973 nr 233-4 s. 1365-403; Dowiat J., Polska panstwem sredniowiecznej Europy, W. 1968 s. 83-8; Hensel W., Najdawniejsze stolice Polski - Gniezno - Kruszwica, P.-W. 1960 s. 20-2; tenze, Polska przed tysiacem lat, Wyd. 2, Wr. 1964 s. 71 i n.; Hertel J., Imiennictwo dynastii piastowskiej we wczesniejszym sredniowieczu. W. 1980 s. 15-38; Ketrzynski S., Polska X-XI wieku, W. 1961 s. 21-3; Laguna S., Pisma, W. 1915 s. 279-89; Lowmianski H., Poczatki Polski, W. 1967-73 III 417 i n., V 310-40, 460; Maslanka J., Slowianskie mity historyczne w literaturze polskiego Oswiecenia, Wr. 1968; Potkanski K., Jeszcze o Piascie, "Kwart. Hist." T. 14: 1900 s. I-16; tenze, Lechici - Polanie - Polska, Wyd. 2, W. 1965 s. 414-65; tenze, Podanie o Popielu i Piascie, w: Pisma posmiertne, Kr. 1924 II 94-112; Slaski K., Watki historyczne w podaniach o poczatkach Polski, P. 1968 s. 69-84; Tymieniecki K., Spoleczenstwo slowian lechickich, Lw. 1928 s. 157; Widajewicz J., Poczatki Polski, Kr. 1948 s. 107-15, 156-8; Windakiewicz S., Epika polska, Kr. 1929 s. 117-26; Wojciechowski T., O Piascie i piascie, Rozpr. PAU Wydz. Hist.-Filozof., Kr. 1895 XXXII 172-4, 203-4,; - Anonim tzw. GAll, Kronika polska, tlum. R. Grodecki, Kr. 1923 s. 67-9; Kronika slasko-polska, Mon. Pol. Hist.. III 615; Kronika wielkopolska, tlum. K. Abgarowicz, W. 1965 s. 64-6; Mistrz Wincenty, Kronika Polska, tlum. K. Abgarowicz, B. Kuerbis, W. 1974 s. 78-98; Pommersches Urkundenbuch, Ed. Kl. Conrad, Koeln_Wien 1970 nr 145 s 184
Pierwsze tysiąclecie historii: Od Lechii do Polanii.
Wydanie jubileuszowe na 350-lecie Merkuriusza Polskiego
czw., 26/09/2013 - 18:01
Przygotowujemy nieco opóźnione wydanie z okazji 350-lecia tytułu Merkuriusz Polski
Wydanie z historią pierwszego tysiąclecia
Nie od razu Kraków zbudowano, czyli historia dwóch wzgórz.Pompilius II, władca MyzyiLechia i poczet władców pogańskich350 lat historii Wydawnictwa Merkuriusz1150 lat historii Polski: skąd ta data?Zagadkowy Popiel i jego LechiaLechia, tajemnicze Lechici ImperiiCzy Alanowie mogli być przodkami Polan? Historia od I w. n.e. do roku 413 n.e.Wineta, legendarne "zatopione" miasto u ujścia OdryWislau lub Wisilaus II, 17. król Wandalii (zm. ok. 486)Król Wisimar, Wizymir (zm. 335 lub 336 n.e.)Król Miceslaus, 336 n.e. do 338 n.e.Deifikowany przez dawnych pogan król Radegast. 388-405 n.e.Królowie: Wisislaus I, Witislaus I, Alaryk, Dieteric, Teneric, Alberic (35 n.e. do 292 n.e.)Korsiko, Krak. Król Wandalii od 405 do 407 n.e.Ostatni królowie Wandalii: od 507 n.e. do 640 n.e.Miasta Wenedów: Julin, Wineta i SzczecinWenedowie- kim byli antyczni i średniowieczni mieszkańcy Pomorza?Ustrój nadbałtyckiego imperium. Weletaba w VIII i IX wiekuZiemie Polski w czasach pierwszych Lechitów.Lechia w opisie Z. GlogeraPoczątki Lechii w kronice Wincentego KadłubkaDawna Lechia- z XVII-wiecznej kroniki znalezionej na żydowskim kramieDawnej Lechii dzieje niepewne (wg Lelewela- nawet bajeczne)Teoria antynormańska bp. Adama Naruszewicza- główne tezyWładcy lechiccy w analizie BielowskiegoUstrój polityczny końcowej WandaliiWandalia czyli ziemie Polski w późnym antykuPopiel II, zapomniany władca słowiańskiego imperiumLegendy o jeziorze Gopło i szklanej bani PopielaSejm w KruszwicyPiast w Kronice Prokosza(dziele o pochodzeniu niepewnym) jest HamanemJak upadła Lechia? Nie wiemy. Źródła czekają na przetłumaczenie.Liuby i jego synowie. Podział królestwa WilkówKoniec Lechii w kronice Prokosza (napisana rzekomo w 996 r.)W Wiślanii w czasach dynastii PopielówZapomniany władca-psychopata. Czy Krusza koło Kruszwicy mogła być stolicą państwa Popiela II?Pompiliusz I- czy August Bielowski miał rację, twierdząc że pochodzi on z antycznej dynastii?Zagadkowy Popiel i jego LechiaJak Gero w 939 roku otruł słowiańskich władców podczas ucztyPopiel I i Popiel II to król Liuby i jego synowie- dowodzi NaruszewiczOstatni Słowiański Kagan PółnocyPaństwo Dira (ok. 882 r.n.e.), naczelnego i najważniejszego z królów słowiańskichKról Liuby- czy to ten władca był Popielem I? Zdarzenia roku 823 wg kronik.Państwo Ascomanni. O władzy Popielów na ziemiach obecnej Polski.Cieśnina Diuenow i geneza jej nazwyO świątyni Niji w przedkatolickim GnieźnieTajemniczy król Fredebald. Czasy Kraka II (po 400 n.e., ok. 417 n.e.)Historia Kamiennego Pielgrzyma w Nowej SłupiiPaństwo ŚlężanMons Sabathus koło Wrocławia. Święte miejsce Silingów.Góra Grodowa koło Łysej Góry. Kamienne kręgi w Polsce.Zagadka Łysej GóryŚwiątynia w RadogoszczyZburzenie posągu Boga Flinsa w Świeradowie - Zdroju w roku 1116Legendarne początki pierwszej kłodzkiej państwowości. Libusza.Starożytne pismo Słowian i NiemcówAmazonki i ich królestwo w obecnej Polsce. Maegdaland, kraj kobiet.Dawna LegnicaPrywatne państwo palatyna Sieciecha i jego organizacja.Tajemnica kipu znalezionego w Nidzicy i rzekomo odkrytego skarbu (wg pogłosek)Zagadkowa góra Korona Kraju koło Zgorzelca. Obwarowana stolica słowiańskiego państwa?Miasto Gdech, Gdecz. Historia do roku 1038 r.Dadosesani, Dedosese. Dawne państwo słowiańskie nad BobremPobrane i ich państwo pleniennePierwsze państwo cieszyńskie i jego legendarni założycieleProvincia de Znein (Żnin) i jej organizacjaCivitas OpoliniOd Marboda do SamonaNajstarsza historia KrakowaNajstarsze monety KrakowaZagadkowa góra Grodzisko z Tyńca pod Krakowem i jej celtyccy mieszkańcyŻagań- w stolicy dawnego imperium Talleyrandów, księstwa istniejącego od antyku do 1935 r.Znani historycy wskazują: Jeden z autorów Biblii zbudował idealistyczne miastoNajstarsze dzieło literackie w tym wydawnictwie. Twórca monoteizmu.Najstarsza moneta runiczna znaleziona na terytorium obecnej PolskiDowody istnienia runicznego i/lub innego pisma pogańskich SłowianListy Aleksandrowe u Wincentego KadłubkaLestek I u Wincentego KadłubkaSławny Aleksander i odpowiedź króla Ateasa w relacji W. KadłubkaWanda u Wincentego KadłubkaKrak II u Wincentego KadłubkaSmocza historia u Wincentego KadłubkaOpis dawnej Lechii u MiorszaMiorsz o pierwszych Wandalach na ziemiach obecnej PolskiDawny Grudziądz- rzekomo Gródek, wg GlogeraCzy ziemie obecnej Polski to dawna Wandalia?Miorsz o pochodzeniu PolanMojżesz Węgrzyn jako źródło do historii Polski w czasach wojen wyznaniowych lat 1033-1047Swetoniusz o NeronieZaginione wierzenia z czasów pogańskich. Co pozostało w źródłach?Zagadkowe statki-pałace cesarza Kaliguli. Jego biogram wg Swetoniusza.Fastyda, Fastida- król północnych ziem Polski z ok. 250 n.e.Wiedźmin 3 - ostatnia gra o WiedźminieKoncert Wiolonczelowy Philipa GlassaAlison JiearFilip Glass wśród antycznych ruinUchwycone w archiwalnym kadrzeArcheologiczne ślady pogańskich świątyń i posągówAntykatolicki bunt lat 30-tych XI wieku w źródłachW poszukiwaniu ostatnich polskich dawnych poganPanteon polskich bóstw pogańskich wg Macieja z Miechowa (1519 r.)Jak czeski Brzetysław rabował gnieźnieńskie kościołyWczesne chrześcijaństwo na terenach obecnej PolskiZnalezione w lamusie: Podróż do Ciemnogrodu (cz. I)Jak zacierano ślady po herezjach i heretyckich państwachRugion i zagadkowie RugiowieMieszko, Miscko, Mesko (książę, zm. 992)Kulturkampf, który zmienił PolskęRedakcyjna zagadka- gdzie był zjazd zwany "Gnieźnieńskim"WandaProhor i Prokulf- krakowscy biskupi słowiańscy?Czy w Polsce przed katolicyzmem rozwijało się "chrześcijaństwo słowiańskie?"Upadek "fałszywie chrześcijańskiego" niepodległego Mazowsza w roku 1047Przemysław I u ProkoszaKrak i jego synowie w Kronice Prokosza (wg Lelewela- "bajecznej")Kałdus i (legendarne?) Culmawi, państwo księcia AlgimiraPoczątki (H)elblągaPogańscy bogowie. Zalmoksis- postać historyczna która została deifikowana?Gittonium- mityczny starożytny Gdańsk z czasów króla BerigaO genezie nazwy PolskaOdryte drewniane fortece i miejscowości z czasów przedkatolickich- przeglądPieśń o Wiklefie- obraz konfliktów wyznaniowych obrządków wschodniego i katolickiego w dawnej Polsce?Wawel jako Babel. Dowód ofiolatrii i ariańskiego chrześcijaństwa na ziemiach obecnej Polski?Kronika WielkopolskaAnthaib- zagadkowe państwo Słowian opisane przez Pawła DiakonaMiscislaus II, Król Wenedów i ObodrytówLata 862-985 w kalendarium J. LelewelaAntyczne miasta u ujścia Odry na mapie z 150 r.n.e.Tradycyjna medycynaPolska w XI wiekuPolska i Słowiańszyzna w oczach podróżników z X wiekuStarożytna świątynia Słowian (przypisywana Hekimowi)Początki Polski jako niezależnej prowincjiCedreag, król Wenedów i Obodrytów (819-830)Paweł Orozjusz (375- 418 n.e), autor opisu księcia PolonusaIbrahim ibn Jakub o podróży do krajów słowiańskich (w przekazie Al-Bekriego)Civtas Szinske- państwo nad Odrą znane z dokumentu Dagome IudexPanowanie Wizymira i wojny z DanamiUpadek republiki kupieckiej WolinaTrzy świątynie pogańskie opisane przez al-Masudiego (896- 956 n.e.)Wik na Wzgórzu PopiołówOpis sekretarza ambasadora kalifa Bagdadu z podróży do krajów Słowian (ok. 921 n.e.)Dawna historia republiki kupieckiej WolinaDyskusja o zagadkowym księciu WrocisławieWczesnośredniowieczne imperium Słowian? Naukowiec porównuje Lestka III i SamonaKontrowersje polskiej archeologii. Wielu kopców nigdy nie badano.Kult Alków (Lela i Polela w mitologii słowiańskiej) w Gaju LimijskimTajemnicze Limis Lucus. Czy było pierwszym polskim "Gnieznem"?Czy Siemowit został umocowany na tronie polskim przez ówczesnego cesarza?Zagadkowy Vratislaus, władca południowej Polski ok. 892 r.Gostomysł, ostatni król związku obodryckiego (zm. 844 n.e.)Ofiary z ludzi w religijnej praktyce dawnych mieszkańców ziem obecnej PolskiWysław, Wyszesław: ostatni pogański książę Wiślanii (ok. 880 n.e.)Podróż Wulfstana do ujścia Wisły (rok 890 n.e.). Kraj Sysyle.Dawni Słowianie w źródłach.Co wiemy o dawnym Gdańsku?Państwo Szinske, Schinesghe, ok. 991 r. Ziemie Polski jako lenno Stolicy Apostolskiej.Wisław Piękny, lechicki bohater sagi z WiślicyWineta. Jak upadło największe miasto Słowian?Informacje dla reklamodawcówNestor o pochodzeniu PolanKij, Szczek i Chorw, czy Lech, Czech i Rus? Indyjskie korzenie sagi o Lechu.Tajemnica Słowiańskiego PismaMusokios- czy ten władca był Madżakiem, królem który zjednoczył słowiańskie państwa?Najazd Priscusa w 593 roku na kraj słowiański króla ArdagastaŚredniowieczne podróże: wyprawa posłów do chana tatarskiegoPolska i Słowiańszczyzna w opisie Galla AnonimaW Kaliszu odkryto drugi najstarszy kościół w PolsceWizimir. Co mówią źródła o legendarnym królu lechickim?Wzmianka o Myringach, którzy opanowali wybrzeże BałtykuSkąd pochodzą Bieszczady?Wczesna państwowość beskidzkich KotynówGeneza nazwy KaszubZagadka prowincji SławiaBurgundaib- historyczna kraina Burgundów w zachodniej PolsceKsiążę obodrycki Misco. Czy historycy zlepili go z Mieszkiem I?Wczesnośredniowieczne imperium Słowian? Lesto III jako król Samo?Drogę z czasów starożytnych odkryto w Polsce. Jak je budowano?Pojazdy królów słowiańskich w opisie kraju Mieszka IWiching, biskup Wiślanii (Krakowii) w latach 881-885Lestek - książę prowincji Polliana, Polania, Polenia w okresie przed 913 r.n.e.Boleslaus, Bolesław: król który odbudował imperium LechitówMesko II, król który uległ antykatolickiej rebeliiŚwiętopełk, król Wiślanii (od 874 r.) i prawdopodobnie- ŚląskaZaginione królestwo LechiiWiślania od czasów Wysława (ok. 880 n.e.), księcia królestwa LechitarumSemomislaus, Semomil,Semimizl- książę prowincji Polliana, Polania, Polenia w okresie ok. 913-963 n.e.Bolesław II Okrutny, król- przywódca antykatolickiej rebeliiWg Roczników Wielkopolskich Henryk Ptasznik był królem Polski w 936 r.n.e.Descriptio Lechiticorum Annalium- co wiemy o tej zaginionej kronice?Olbrzymi w źródłach historycznych starożytnościApokaliptyczna kraina Goga i Magoga istniała w opisach podróżników. Gdzie jej szukać?Bolesław I Srogi, "Król Krakowa i Pragi" (ok. 935 - 972 r.n.e.)Otho, król Polski, następcą Henryka, zmarłego w 936 r.n.e.Jak w 1154 arabski geograf Al-Idrisi opisywał kraj "Buluniia"Polliania, Sklawania, Waredonia i Krakowia- prowincje z czasów Bolesława ChrobregoAl-Masudi o ziemiach obecnej Polski (947 r.n.e.)Wilcinus, władca ziem obecnej Polski, z czasów gdy opisywano ją jako "Pulinenland"Wojna Mieszka I z Geronem (ok. 972 r.) w opisie ThietmaraTruso- zaginione emporium u ujścia WisłyO tzw. plemionach lechickichPoczątki polskiej demokracji: zbiór cytatówLudowładztwo Słowian i inne opisy ich obyczajówChrzest Polski z perspektywy nowożytnej literatury krytycznejCzy promy dużych prędkości ożywią Bałtyk dla żeglugi pasażerskiej?Dziwne inwestycje w czasach kryzysuAtylla, władca ziem obecnej Polski (406-453 n.e.)Decebal jako Siemowit? August Bielowski dowodzi, że tak...Z bagien Meotydy ku SarmacjiGepidia, czyli antyczna kraina Specis, u ujścia WisłyWitaj Cezarze, idący na śmierć cię pozdrawiająHel, Helbląg: o genezie dawnej nazwy geograficznejMost w Puteolach. Historia cudem niewymazana.Jak Kaligula zaatakował morze koło miasta LeidenFilimer, gocki król u ujścia WisłyOpis podróży Pyteasza nad Bałtyk (340 r.p.n.e.)Stolica "Królestwa Zaświatów" lub "Królestwa Piekła" z 200- 350 r.n.e. może znajdować się pod wodami Zatoki GdańskiejCzy chrześcijaństwo w Zatoce Gdańskiej najpierw rozwinęło się na ówczesnej wyspie Hel?Archeologia podwodna pozwala odkryć pogańskie porty Zatoki GdańskiejZagadkowe królestwo Helibo istniało na bałtyckiej wyspie u ujścia WisłyZagadka starożytnych pruskich dynastii władców- pogańskich papieżyRzymski Palemon i jego nadbałtyccy potomkowiePruscy potomkowie PolemonaWieża Światowida w Jastrzębiej Górze. Zapomniany cud międzywojennej techniki.Dzikie obyczaje RadomiczanZagadkowe Wały Sląskie- skąd się wzięły?Katastrofa mostu w Tacoma i stadionu w FidenaeSzabrownicy antycznych skarbów pogańskichPaństwo Szinske i zapomniany król Dagone lub Dagome. Czy Oda, po śmierci Mieszka I, mogła go poślubić?Zagadkowe skandynawskie znaleziska ze wczesnego średniowiecza na terenie obecnej PolskiKotynowie- antyczni mieszkańcy Sądeczczyzny i ŻywieczczyznyJadźwingia - Jazygiban. Historia zniszczonego narodu.Zagadkowe Wały Śląskie- skąd się wzięły?Wczesnośredniowieczne imperium Słowian- czy istniało?Czy Głogów powstał na ruinach dawnego antycznego miasta?Rzeka Wandalum czyli WisłaSłowianie jako niewolnicyO panowaniu 12 wojewodów po śmierci WandyLachy- Lechici? Kim byli? Zlepkiem północnoskandynawskich narodów- tłumaczy historyk.Gockie królestwo u ujścia Wisły i jego zapomniana historiaSudety w literaturze klasycznejLas HercyńskiO Kraku, Grachu, Cracco, władcy z KrakowaGdańska historia starożytnaElbląskie starożytne legendyO decentralizację ustalania programów nauczaniaCo wiemy o antycznej historii ziem obecnej Polski z literatury źródłowej?Johann Uphagen o Cracco i Lechici ImperiiSlavici Foederis Imperatorem- dawna literatura o ziemiach PolskiWielkie węże- czy były obiektem kultu wśród dawnych Słowian?Napis z kurhanu Wandy z drugiej połowy XVI wiekuO Kraku w czasopiśmie CzasSmocza historia chrystianizacji Śląska. Smok w Smogorzewie?Historia zabicia smoka z PajęcznaHistoria zabicia smoka z PajęcznaSłowiańska demonologia dawnych mieszkańców ziem obecnej PolskiGody lub Święto Kolady- 24 grudnia w dawnych wierzeniachBadacze smoka wawelskiego: Ulisses AldrovaniAntyczni mieszkańcy Polski: RadomiczanieHistoria Chrobacji wczesnochrześcijańskiejHistoria Chrobacji w źródłachHistoria ChrobacjiStarożytne miejsca kultu religijnego w PolsceZagadka Palemona- litewskiego księcia z czasów antycznychW źródłach o wybrzeżach bursztynodajnych BałtykuUkrzyżowanie słowiańskiego króla BozaCzy Bardyl był antycznych Grakchem, Krakiem?Radiotelewizja"Pamięć"- z musikalu "Koty"The Cider House Rules- piękny film z chiloutową muzykąBankructwo Detroit: Czy polskie miasta idą drogą ku upadkowi?Astrofizycy Sagan i Shklovski każą historykom doszukiwać się śladów przybyszów z innych cywilizacji!Kontrowersyjny badacz i "starożytni kosmici"Tajemnicza technika za "cudami" w starożytnych świątyniach?Najstarszy zachowany kalkulator nawigacyjnyŚwięty Wojciech powinien się cieszyć że pogański Papież w Romowem nie spalił go żywcemCzy zapomniany przygraniczny kurort jeszcze odzyska dawną świetność?Rewolucjonizujmy układ komunikacji miejskiej w polskich miastachKOMUNIKAT W SPRAWIE BŁĘDNYCH NUMERÓW STATYSTYCZNYCH WE WNIOSKU RADIOTELEWIZJIPubliczna piłka nożna- jak strzelić samobója?Krakowska Smocza Jama była miejscem kultu wymarłego zwierzęcia?Czy jednorożce europejskie mogły przetrwać do średniowiecza?Chrześcijaństwo na ziemiach Polski. Jak Konstantynopol walczył z Rzymem.III RP jak końcowa Republika RzymskaAmazowia- epoka braku męskich pochówków na MazowszuO paleniu ksiąg pogańskich w okresie od 992 do 1025 r.Spalmy bibliotekę wraz z bibliotekarką. O fanatyzmie.Słowianie w literaturzeHistoryk dowodzi historyczności Piastów niekatolickichKrak- który z wielu władców o tym imieniu, był założycielem Krakowa?Wielki Ptak Rok- między baśniami a wiedząLeszko III Kotys. Skąd w "Kronice Polski" znalazła się historia dynastii sapejskiej?Litaturoznawcy na temat Palemona i obecności dynastii sapejskiej w polskiej literaturze historycznejWładzo, szanuj obywatela swego!Dagome Iudex- ślad panowania króla Dagoberta?Bunitium- zachodniopomorskie emporium na Szlaku Bursztym"Hiroszima nad Odrą". Polski satelita Berlina od 67 lat w ruinieCzy receptą na reformy jest decentralizacja władzy?Krosno Odrzańskie było znane już w 150 roku naszej ery. Badacze z Berlina rozgryźli antyczną mapę.Ofiary z dzieci wykopane w Wale Klenickim. Prasłowiański gród nad Odrą.W dobie Wielkiego PrzełącznikaKłótnia o autostradę- czy tylko pretekstem II wojny światowej?Detlev Glanert w Kaliguli przypomina zamierzchłego dyktatoraCzy Małopolskę schrystinizowano w latach 880-tych, za czasów Metodego?Ziemie polskie na starożytej mapieMoznaniowość w Polsce"O Gównoprawdzie" amerykańskiego filozofa Harry'ego G. FrankfurtaO Bałtyku w starożytnościO ukrzyżowaniu króla Boza, Boża